نورگیر سقفی یا اسکای لایت (Skylight) از انواع مدرن سیستم نمای ساختمان محسوب می شود که با انواع مختلف و کارآمدی بالای خود توانسته مشتریان زیادی را جذب کند. در این بخش قصد داریم انواع نورگیر سقفی را از لحاظ کاربرد و اجرا بیان کنیم تا آشنایی بیشتری پیدا کنید.
صرف نظر از اینکه نورگیر سقفی را کجا نصب کنید؛ این محصول کمک زیادی به ارتقای بهره وری و استفاده از انرژی و همچنین روشنایی فضاهای کم نور و محیط های وسیع می کند. نوری که از نورگیر وارد می شود موجب روشن شدن فضا شده و همچنین در فصول سرد سال انرژی نور خورشید محیط را گرم می کند. این دو مورد تاثیر به سزایی در کاهش مصرف انرژی و به دنبال آن کاهش هزینه ها دارند. این مقاله به منظور راهنمایی شما برای آشنایی با انواع مختلف این محصول و انتخاب یک نوع مناسب برای خانه شما نوشته شده است.
انواع نورگیر سقفی
نورگیر های سقفی با توجه به نوع کاربرد، موارد استفاده و انواع سقف؛ انواع مختلفی دارند. در ادامه متداول ترین موارد استفاده از آن شرح داده می شود.
- نورگیر سقفی ثابت یا Fixed به علت ثابت بودن و باز نشدن به نوع ثابت معروف هستند که کاملا روی سقف چفت می شوند. معمولا از این نوع در نواحی کم نور مثل راه پله و اتاق زیر شیروانی استفاده می شود که 90% متریال آن از شیشه است و فریم نیز از آلومینیوم، چوب یا استیل است.
- نورگیر لوله ای یا Tubular: از انواع نورگیر سقفی که در مکان های بسیار کوچک با فضای بیشتر استفاده می شود. معمولا قطر لوله این نوع نورگیر ها بین 10 تا 15 اینچ بوده و حالت گنبدی استوانه ای در بالای خود دارد که در داخل آن روکش نقره آینه ای بکار رفته که نور را بدون هدر رفت انتقال می دهد.
- نورگیر تهویه ای یا Ventilated: از این نوع بیشتر در مکان هایی مثل حمام و دستشویی و آشپزخانه که رطوبت زیاد است استفاده می کنند تا جریان هوا رطوبت داخلی را کم کند. این نوع نورگیر ها را می تواند به صورت دستی یا اتوماتیک (ریموتی) باز و بسته کرد.
- نورگیر محدب یا Convex: این مدل از انواع نورگیر سقفی باعث ورود یکسان نور به داخل فضا در متراژ بیشتر می شود تا نورگیری در تمامی بخش های خانه یکسان باشد.
- نورگیر اختصاصی یا Custom: این مدل از سقف شیشه ای مناسب مکان هایی است که هیچ مدل از نورگیر های سقفی را نمی توان در آنها بکار برد و باید متناسب با متراژ، وضعیت و اقلیم و میزان نورگیر بودن کلی خانه طراحی مختص آن را انجام داد که طبیعتا هزینه اجرا بیشتر خواهد بود.
نورگیر سقفی ثابت
نورگیر های ثابت یکی از پرطرفدارترین انواع این دست سازه ها هستند. همانطور که از نام آنها مشخص است؛ کاملا ثابت بوده و برای تهویه هوا نمی توان آنها را باز کرد. نورگیر های ثابت بر روی پشت بام به طور کامل آب بندی و عایق می شوند. هدف از استفاده از آن ؛ روشنای محیط های کم نور مانند اتاق زیر شیروانی و راه پله است. در ساخت این محصول اغلب (90 درصد) از شیشه و فریم هایی از جنس آلومینیوم، فولاد و یا چوب استفاده می شود.
نورگیر لوله ای
نورگیر های لوله ای برای تامین نور طبیعی در فضاهای داخلی ساختمان های مسکونی و تجاری بسیار موثر و کاربردی هستند. این نوع نورگیر از سه جزء عمده تشکیل شده است:
الف) یک کلکتور نوری بر روی سقف: این بخش از نورگیر سقفی بر روی سقف نصب شده و و معمولا از یک عدسی سهمی تشکیل شده است و امکان جمع آوری نور را در طول روز فراهم می کند. این لنز درون یک قاب قرار می گیرد.
ب) یک لوله بازتابنده: نور جمع آوری شده توسط عدسی از طریق لوله به داخل لنز دیفیوزر (پخش کننده) منعکس می شود.
ج) وسایل جانبی: این لوازم را می توان با یک چراغ الکتریکی ترکیب کرده و در روزهای ابری و شب ها به عنوان پشتیبان مورد استفاده قرار داد.
نورگیر های لوله ای برای نصب بر روی سقف هایی که فضای کافی برای نصب انواع ثابت یا تهویه دار ندارند بسیار مناسب هستند.
نورگیر تهویه ای
این نوع نورگیر سقفی به صورت چند منظوره عمل می کند. در واقع از این نوع هم برای دریافت نور و هم محلی برای ورود هوای تازه به کار می رود. استفاده از این مدل ها در حمام و آشپزخانه بسیار عالی است. زیرا به راحتی رطوبت اضافی را خارج کرده و جریانی مداوم از هوای تازه را در محل نشیمن فراهم می کنند. به علاوه فضا را نیز روشن می کنند. به طور کلی یک نورگیر سقفی تهویه دار اضافه کردن یک پنجره جدید بر روی سقف خانه است.
نورگیر سفارشی یا همان اختصاصی
نورگیرهای سفارشی به سمت خورشید، ستاره ها و آسمان باز می شوند. این نورگیر ها فقط جعبه یا لوله که نور و هوای تازه را وارد ساختمان می کنند؛ نیستند. بلکه به صورت کاملا منحصر به فرد طراحی شده و در واقع پنجره هایی بسیار زیبا و ظریف هستند که رو به آسمان بوده و نور طبیعی را وارد ساختمان می کنند.
مدل های سفارشی زمانی مورد استفاده قرار می گیرند که شرایط سقف اجازه نصب انواع معمولی نورگیر سقفی را نمی دهد. به طور کلی در بعضی مواقع که ظاهر و نمای ساختمان احتیاج به اصلاح و بهبود دارد؛ این نوع گزینه بسیار خوبی است. مدل های سفارشی را می توان به هر شکل هندسی و هر اندازه ای ساخت و کاملا با سلیقه و نیاز شخص هماهنگ می شوند.
نورگیر هرمی
نورگیر های هرمی معمولا بر روی حاشیه های سقف های مسطح نصب می شوند و دارای شیب بندی هستند. این نوع نورگیر سقفی به شکل یک هرم بر روی یک دهانه‌ی مربع شکل (4 ضلعی) قرار دارد. گام نورگیر (ارتفاع) معمولاً با توجه به هدف هنری معمار، نیازهای مهندسی سازه و یا هر دو اینها تعیین می شود. نوع دیگر در این دسته؛ انواع هرمی چند وجهی هستند که به عنوان نورگیر های چند ضلعی نیز شناخته می شوند. این مدل ها را می توان بر روی دهانه های 6 یا 8 وجهی و همچنین روی دهانه های چند وجهی ناهمسان اجرا کرد.
انواع نورگیر سقفی از نظر ساختار
اگر بخواهیم انواع نورگیر های سقفی را از لحاظ ساختاری تقسیم بندی کنیم می توان در دو مدل کلی ثابت و تهویه ای دسته بندی کرد. این محصول را نباید با سیستم های نمای شیشه ای مانند کرتین وال اشتباه گرفت، زیرا از نظر کاربرد و ساختار کاملا متفاوت هستند. مدل ثابت که بیشتر برای راه پله و اتاق زیر شیروانی استفاده می شود برای مواقعی است که درزگیری و عایق کاری بسیار بهتری نیاز داشته باشید لذا در این مواقع مدل ثابت ارجحیت دارد اما اگر بخواهید علاوه بر ورود نور از ورود هوا هم استفاده کنید باید از مدل تهویه ای استفاده کرد.
ضمنا در مواقعی که قصد باز و بسته کردن و خروج هوای مرطوب در فضاهایی مثل آشپزخانه، حمام و دستشویی را داشته باشید بهترین گزینه نوع غیر ثابت یا متحرک یا تهویه ای است. مدل تهویه ای را حتی می توان به صورت ریموتی و دستی باز و بسته کرد. حتی مدل های جدیدتر هوشمند هستند و در مواقعی که باز باشند و بارندگی یا گرد و خاک رخ دهد به صورت اتوماتیک بسته می شوند. با این حال هر کدام طرفداران خاص خود را دارند.
انواع نورگیر سقفی از نظر ظاهری
دسته بندی دیگری که برای نورگیر های سقفی قائل هستند براساس شکل ظاهری است که تنوع در ظاهر انواع نورگیر سقفی فقط بخاطر ایجاد تنوع و زیبایی نیست بلکه هر کدام کاربرد خاصی هم دارند:
- نورگیر سقفی قوسی یا Barrel Vault: این مدل از اسکای لایت را بیشتر برای فضای اتاق زیر شیروانی، لابی، فضای داخلی برخی ساختمان ها، سایبان های ورودی، گذرگاه ها، ساختمان های غیر مسکونی در مسیر عبور و مرور افراد، سایه انداز پارکینگ، ورودی فروشگاه های بسیار بزرگ و مؤسسات آموزشی و پزشکی و مجموعه های صنعتی از این مدل استفاده می کنند و برای ساختمان های غیر مسکونی استفاده نمی شود چون افراد پیدا هستند و حریم خصوصی ندارند. تنوع رنگ نیز کاملا وجود دارد.
- نورگیر سقفی گنبدی یا Dome: بخاطر ظاهر گنبدی شکل خود به این اسم معروف شده اند که ویژگی شاخص این مدل این است که حتی اگر نور محیط هم خیلی کم باشد، نور را کاملا عبور داده و به طور یکنواخت فضا را روشن می کند. از دو لایه تشکیل شده که هم نقش حفاظتی در برابر UV داشته و هم عایق هستند. از انواع نورگیر سقفی که برای اماکن تجاری و مسکونی استفاده می شود. موارد کاربرد آن معمولا برای ورودی لابی ها، دیوار نماها، مجسمه ها، باغچه ها، نقاشی ها و استخرهای منعکس کننده است.
- نورگیر سقفی حبابی یا Bubble: این نوع که بیشتر از جنس پلکسی گلاس بوده و مناسب سقف های صاف است، وزن کم، کارآمدی و مقرون به صرفه بودن از ویژگی های آن است. آب باران به داخل نفوذ نمی کند و در برخورد با آن پخش می شود و نور را از زوایای مختلف جمع می کند.
- نورگیر سقفی هرمی یا Pyramid: ساختار هرمی آنها باعث شده بر روی سقف های صاف یا با تیرچه های افقی استفاده کرد و در هر سایزی تولید شود. معمولا از این نوع در لابی ها، راه های ورودی و مکان های بزرگ استفاده می شود. معمولا در چند شیب ساخته می شود مثلا نوع ساختاری مربعی که 4 ضلع دارد یا نوع تک شیبه که مقطع بازشو مستطیلی دارد. حتی در برخی مواقع 6 یا 8 دریچه بازشو دارد.
گنبدی شکل
این نورگیر های گنبدی شکل از پلاستیک ها و پلیمر هایی ساخته شده که بسیار مقاوم و انعطاف پذیر هستند. همانطور که از نام این محصول پیداست، به شکل گنبد بوده و نور خورشید را به طور یکنواخت در سرتاسر اتاق پخش می کند. عمده ترین مزیت نورگیر های گنبدی این است که کل اتاق را حتی با جریان های خیلی کم نور روشن می‌کنند.
این نورگیر ها به منظور محافظت و عایق بندی بیشتر؛ در دو لایه ساخته شده اند. یک لایه بیرونی که ضخیم بوده و معمولا مات است. لایه‌ی دیگر که به سمت داخل بوده و نازک می باشد. این لایه داخلی از مواد شفاف ساخته شده است. نورگیر های گنبدی شکل برای کاربردهای مسکونی و تجاری مناسب هستند. همچنین ممکن است از انواع گنبدی شکل در ورودی‌های ساختمان ها برای تقویت روشنایی لابی ها یا برجسته کردن ویژگی های جذاب مانند نقاشی های دیواری، مجسمه ها، گلدان ها، نقاشی ها، استخرهای بازتابنده و موارد دیگر استفاده کرد.
قوسی
این نوع نورگیر سقفی وسیله ای کاربردی و مقرون به صرفه است که نور روز را در راهروها، لابی یا فضای داخلی ساختمان پخش می کند. همچنین به عنوان سایبان ورودی، سایبان راهرو و به عنوان پوشش بین ساختمان های کنار هم استفاده می شود. در این صورت سقف به طور کامل پوشانده شده و یا اینکه بیش از 80 درصد مساحت سقف توسط نورگیر پوشانده می شود.
نورگیر قوسی معمولا در ساختمان های غیر مسکونی استفاده می شود و بیشتر در معابر، سایبان ها، پناهگاه های پارکینگ، پاساژها و مراکز خرید، موسسات پزشکی و آموزشی و مجتمع های صنعتی ترجیح داده می‌شود. این نوع برای ساختمان های مسکونی در نظر گرفته نمی شوند زیرا مساحت آن خیلی زیاد است و با رعایت حریم خصوصی افراد در تضاد می باشد.
پنجره های سقفی نصب شده
این نورگیرهای سقفی یکی از محبوب ترین مدل های موجود در بازار هستند. آنها نسبتا مقرون به صرفه بوده و برای هر نوع محیط بسیار مناسب هستند. این نورگیر ها در محل نصب ساخته شده و یا می توانند توسط سازنده ارائه شوند. در هر دو مورد، حاشیه نورگیر باید دو جداره و عایق باشد تا به حفظ گرما در خانه کمک کند. این مدل ها انتخاب بهتری برای جلوگیری از نشتی و هدر رفت انرژی هستند. علاوه بر آن، انعطاف پذیری زیادی در اندازه و ابعاد دارند. نورگیر های سقفی از ساده ترین مدل های نورگیر هستند و محیطی با طراوت و بدون استرس را به ساختار ساختمان اضافه می‌کنند.
لزوم استفاده
بر اساس مطالعات انجام شده توسط VELUX America، در ساختمان هایی که از نورگیر سقفی و پنجره های عمودی به صورت ترکیبی استفاده می کنند؛ مصرف انرژی متعادل تر است. زیرا این محصول کمک بزرگی به بهره برداری از انرژی خورشید و روشنایی فضا ها می کنند. نورگیر های سقفی در مقایسه با یک پنجره عمودی با همان اندازه؛ سه برابر بیشتر نور را از خود عبور می دهند و توزیع بهتری نیز دارند. در نتیجه موجب صرفه جویی در مصرف انرژی و بهتر شدن دید و آسایش چشم ساکنان می شوند. استفاده از این محصول در کنار پارتیشن شیشه ای در ادارات می تواند مصرف انرژی را به شکل چشم گیری کاهش داد.
کمبود زمین موجب شده فضای کافی برای انجام تهویه مناسب وجود نداشته و روشنایی نیز محدود باشد. به علاوه برخی از صاحب خانه ها به دلایل امنیتی ترجیح می دهند تعداد پنجره کمتری در دیوارها تعبیه کنند. در این گونه موارد نصب نورگیر سقفی بر روی پشت بام ها بهترین راه حل است. با این روش می توانند نور و هوای تازه را به فضاهای بدون پنجره وارد کنند.
در غیر این صورت باید از سیستم های تهویه و لوازم روشنایی و بار اضافی استفاده کرد. اما با استفاده از نورگیر های سقفی راحتی و آسایش محیط افزوده شده و همچنین انعطاف بیشتری در طراحی معماری ساختمان ایجاد می شود. در محیط های کم نور یا اصطلاحا خاکستری؛ می توان با استفاده از انواع مختلف این محصول فضا را با نور طبیعی روشن کرد و یا اینکه از لوازم روشنایی کم و بدون بار اضافی استفاده کرد.
موارد استفاده
از انواع نورگیر سقفی استفاده های مختلفی می شود که مهم ترین کاربردهای آن عبارتند از:
- نورگیر سقفی راه پله: در راه پله ها که معمولا فضای کم نوری داریم می توان از انواع نورگیر سقفی ثابت و یا گنبدی شکل استفاده کرد تا نور خوبی تأمین کند و به تمامی فضا نور یکسانی برسد.
- نورگیر سقفی، پوشش سقف حیاط خلوت: حیاط خلوت نیز چون معمولا در فضای پشتی خانه ساخته می شوند و در ضلع جنوبی هستند کم نور بوده و نیاز است تا از انواع نورگیر های سقفی مانند گنبدی استفاده کرد که کمترین نور محیط را نیز وارد فضای داخلی می کنند.
- نورگیر حبابی: برای نصب پایه های ساختار نیاز به زیرسازی وجود دارد که در حیاط خلوت نیز استفاده می کنند ولی بیشتر برای ایجاد سایبان در مکان هایی از منزل که دید مستقیم ندارند استفاده می شود.
- نورگیر سقفی گنبدی: ساختمان های با رابط کاربری تجاری، اداری و فرهنگی بیشتر از این مدل سفارش می دهند.
- نورگیر سقفی، بازی با نور و سایه: برای آتلیه ها و یا اماکن هنری که نیاز به استفاده از مؤلفه های هنری مختلف باشد از این مدل درخواست می کنند.
- نورگیر سقفی: جلوه گری تندیس ها در محیط: در مواقعی که قصد داشته باشید با تابش نور به بخشی مشخص اهمیت و جلوه بالای آن را به رخ بکشید باید از نور تأکیدی استفاده کرد مثل نور داخل قفسه های داخلی منزل و یا نورگیر های سقفی که در بالای مجسمه و تندیس ها واقع شده است.
نصب و اجرای نورگیر سقفی
گروه مهندسی آرمن طرح و نما به عنوان بزرگ ترین مجری نمای ساختمان در کشور و فروش و نصب انواع نورگیر سقفی با قیمتی مناسب و کاملا مهندسی و برنامه ریزی شده به گزینه برتر مشتریان داخلی تبدیل شده است. شما عزیزان پس از ثبت درخواست برای بازدید کارشناس، می توانید از مشاوره رایگان بهره مند شده و بهترین مدل از انواع نورگیر سقفی را انتخاب کرده و پس از مشخص شدن عوامل مختلف از قیمت نهایی سیستم نمای اسکای لایت مطلع شوید.
چگونگی انتخاب یک نورگیر سقفی مناسب
امروزه مدل های نورگیر سقفی به طور قابل توجهی قابل اعتمادتر از مدل های موجود قبلی هستند. طرح های آشنا با گزینه های تازه، جدید و هیجان انگیز ترکیب شده اند. اما، طراحی تنها عاملی نیست که باید هنگام انتخاب نورگیر سقفی مناسب در نظر بگیرید. در اینجا چند مورد از مهم ترین مواردی که باید هنگام اضافه کردن نورگیر به یک ساختمان به آنها توجه کنید، آورده شده است:
زیبایی شناسی در مقابل نور طبیعی
اول از همه و قبل از انتخاب، باید نیاز خود را شناسایی کنید، انتظار دارید نورگیر سقفی برای شما چه کاری انجام دهد؟ آیا جنبه‌ی زیبایی شناختی آن برای شما اهمیت دارد یا اینکه میزان نور دریافتی برای شما در اولویت قرار داد؟
موقعیت یابی برای نصب نوگیر سقفی
قبلا در مورد عملکرد نورگیر های سقفی بحث کردیم و بدون شک یکی از مهمترین جنبه ها است. موقعیت یابی چیزی است که در مرحله بعدی قرار می گیرد، واضح است که نور طبیعی یک مزیت بزرگ برای هر خانه ای است، اما نوردهی بیش از حد خوب نیست. ممکن است در خانه مجبور به مراقبت از قرار گرفتن بیش از حد در معرض اشعه ماوراء بنفش باشید. موقعیت نصب، چند عامل را تحت تاثیر قرار می دهد. اندازه نورگیر و تعداد آن نمونه های از این دست هستند.
اندازه و شکل اتاق
گاهی اوقات، اندازه و شکل اتاق می تواند بر انتخاب نورگیر سقفی شما تاثیر بگذارد. برای مثال، یک اتاق و سقف مشترک نامشخص ممکن است برای دستیابی به عملکرد بهینه نورگیر، نیاز به خمیدگی های متعدد در لوله داشته باشد. اما، به طور کلی، برای انواع سقفی یک قانون کلی اعمال می شود که هر چه بزرگتر باشد بهتر است.
قابلیت عملکرد
در واقع، انواع نورگیرهای سقفی به دو دسته اصلی ثابت و هواکش (تهویه دار) تقسیم می شوند. طبق نامگذاری، مدل های ثابت فقط به منظور تامین نور اضافی برنامه ریزی شده اند. از طرف دیگر، یک نورگیر با تهویه را می توان به صورت دستی یا از طریق کنترل از راه دور باز کرد، که بستگی به نوع واحد نورگیر دارد.
علاوه بر اصول اولیه، نورگیر های تهویه دار با قابلیت کنترل از راه دور می‌توانند در مقایسه با مدل های دستی خود برای شما هزینه در بر داشته باشند. همچنین، به دلایل ذکر شده؛ به قطعات مرغوب و درجه یک نیاز دارند که در برابر عوامل محیطی و جوی نیز حساس و آسیب پذیر هستند. در زمان انتخاب باید عملکرد، موقعیت و فاکتور هزینه ها را در نظر بگیرید.
لعاب کاری
پیش از این، نورگیر های سقفی به جز یک شیشه که در یک قاب فلزی محبوس شده ؛ چیز دیگری نبودند. در حال حاضر، طیفی از شیشه های تک یا چند جداره گرفته تا پلاستیک های نوآورانه را می توان اجرا کرد. به علاوه استفاده و یا عدم استفاده از انواع عایق و پوشش هایی برای کنترل متغیرهایی مانند گرما و تابش اشعه فرابنفش خورشید نیز امکان پذیر است. انتخاب لعاب شما بر عملکرد نورگیر سقفی تاثیر می گذارد، بنابراین باید گزینه ها را به خوبی بررسی کرد.
مجوز برنامه ریزی
مجوز برنامه ریزی معمولاً در مورد نورگیرهای سقفی مشکلی ایجاد نمی کند. زیرا معمولا بخشی از یک برنامه افزودنی از قبل توافق شده یا جایگزین نورگیر موجود هستند. همچنین، اگر هدف افزودن نورگیر سقفی جدید به سقف باشد، احتمالا نیازی به برنامه ریزی ندارد. اما همیشه ارزش دارد که از قبل بررسی شود، اما به ندرت مشکل ساز است.
قیمت
در زمان خرید و تهیه این محصول نباید تنها به قیمت آن توجه کنید بلکه باید هزینه نصب را نیز در نظر داشته باشید. شیب سقف یکی دیگر از عوامل تعیین کننده برای نصب نورگیر سقفی است. سقف هایی که بیش از حد مسطح یا بسیار شیب دار هستند نیاز به تکنیک های نصب خاصی دارند که می تواند هزینه بیشتری را به همراه داشته باشد. همیشه هزینه کل اضافه کردن نورگیر، امکانات و لوازم جانبی اضافه شده آن، گارانتی ها و ضمانت نامه ها و مواردی از این قبیل که مهم هستند را در نظر بگیرید.
با چنین طیف وسیعی از گزینه ها و مدل ها، می دانیم که انتخاب نوع مناسب می تواند مشکل ساز باشد. دانستن اینکه چه سبک، چه نوع یا حتی اینکه کجای خانه خود نورگیر قرار دهید؛ می تواند گیج کننده باشد. بنابر این با تماس با مشاوران آرمن طرح و نما می توانید راهنمایی لازم را دریافت کنید.
سخنان پایانی
انسان ها همانند گیاهان در زیر نور طبیعی روز رشد می کنند. بدن ما طوری طراحی شده است که مطابق با برنامه نور طبیعی خورشید عمل کند. با همه این ها، نورگیر های سقفی می توانند با تامین نور طبیعی سهم قابل توجهی در بهره وری انرژی و همچنین آسایش و راحتی در هر ساختمانی داشته باشند.
منبع: Go Smart Bricks